Gravel czy MTB – który rower jest szybszy?

Gravel czy MTB? To pytanie jak bumerang powracają na kolarskie fora i grupy dyskusyjne. Przyszedł więc czas, abyśmy i my podjęli się tego karkołomnego zadania i spróbowali odpowiedzieć na jedno z najczęściej zadawanych pytań rowerowych. Oczywiście nie zabraknie także sprzętowych poleceń.

Rower typu gravel oraz MTB – krótka charakterystyka

Zanim przejdziemy do próby odpowiedzi na pytanie: gravel czy MTB, scharakteryzujmy pokrótce obie te konstrukcje. Warto to zrobić, ponieważ, po pierwsze: zarówno gravel, jak i MTB to już dziś nie to samo, co jeszcze kilka lat temu, a po drugie: –wiele osób nie do końca wie, co wyróżnia oba te typy rowerów.

Gravel – co to za rower?

Rower typu gravel, jak wskazuje jego nazwa (w języku angielskim słowo gravel oznacza po prostu szuter), służy do jazdy po drogach nieasfaltowych, co nie oznacza jednak trudnego terenu. Opony o szerokości ponad 35 mm doskonale wgryzają się w nawierzchnię gruntowej drogi, zapewniając przyczepność, prędkość i komfort. Konstrukcja roweru przypomina nieco rower szosowy, a to za sprawą sztywnej, czyli nieamortyzowanej (na ogół) ramy i widelca, a także giętej kierownicy typu baranek. Kierownice gravelowe mają jednak rozgięte na boki dolne rogi kierownicy (to tzw. flara), co daje nam lepszą kontrolę nad rowerem podczas jazdy w dolnym chwycie.

W niektórych gravelach stosuje się także typowo szosowe grupy napędowe (np. Shimano Tiagra), jednak w sprzęcie dobrej klasy producenci implementują zwykle gravelowe/przełajowe grupy, takie jak Sram Apex czy Shimano GRX. Rower gravel z założenia miał być rowerem wszechstronnym, choć od kilku lat obserwujemy wyraźny podział na gravele typowo sportowe, służące do ścigania na krótkich oraz długich, ultramaratońskich dystansach, jak i gravele wyprawowe, których zadaniem jest zapewnienie komfortu podczas tras bikepackingowych i codziennej jazdy.

Przeczytaj też nasz artykuł o tym, co to jest rower gravel.

MTB – co to za rower?

Rowery MTB to z kolei bardzo szeroka grupa jednośladów, do której możemy zaliczyć zarówno lekkie rowery XC, jak i stricte zjazdowe konstrukcje downhillowe. Dziś zajmiemy się właśnie rowerami XC, czyli prostymi i lekkimi rowerami górskimi z jednym amortyzatorem w widelcu (taką konstrukcję nazywamy mianem hardtaila) lub pełnym zawieszeniem (tzw. full suspension). Główną różnicą w stosunku do gravela jest tu prosta kierownica, amortyzacja, szerokość opon oraz bardziej wyprostowana sylwetka za kierownicą. Tego rodzaju rowery służą do jazdy rekreacyjnej lub ścigania się w znacznie trudniejszym terenie. Poradzą sobie w głębokim piasku, na krętych technicznych ścieżkach i trudnych, kamienistych zjazdach.

Sprawdź też nasz ranking rowerów górskich MTB.

Czy gravel jest szybszy od MTB?

Na tak postawione pytanie możemy odpowiedzieć tylko w jeden sposób: to zależy. Ponieważ nie byłaby to jednak satysfakcjonująca odpowiedź dla nikogo, czujemy się w obowiązku, by zwięźle ją uzasadnić.

Rozmawiając o osiąganych prędkościach, zarówno tych chwilowych, jak i średnich, musimy wziąć pod uwagę wiele zmiennych. Należą do nich takie parametry trasy jak: rodzaj nawierzchni (asfalt, szuter, piasek, leśne dukty), nachylenie terenu i możliwe przeszkody na trasie. Na trasach o nawierzchni względnie gładkiej, takiej jak asfalt czy szuter, prędkość gravela może być znacznie większa przy tym samym nakładzie sił, w porównaniu do MTB.

Rowerom górskim w szybkiej jeździe nie pomaga też wyższa waga czy szersze opony o zdecydowanie bardziej agresywnym bieżniku. Warto też zauważyć, że amortyzatory, w które wyposażone są rowery górskie, powodują pewną stratę energii kolarza na podjazdach. Dlatego w nowoczesnych konstrukcjach amortyzatory można łatwo blokować.

Sytuacja zmienia się jednak diametralnie, jeśli w grę wchodzi jazda w trudniejszym terenie. Brak amortyzacji, węższe opony, mniejszy zakres przełożeń – to wszystko sprawia, że gravel zdecydowanie gorzej radzi sobie w grząskim, śliskim czy kamienistym terenie. Przy tego rodzaju nawierzchni rower MTB będzie zdecydowanie wydajniejszy niż rower stworzony do szybkiej jazdy po szutrze.

Odpowiedź na pytanie: rower gravel czy MTB, sprowadza się więc do ustalenia swoich priorytetów i głównego przeznaczenia roweru.

Gravel – idealny rower do bikepackingu i nie tylko

Gravele, z uwagi na swoją wszechstronność, są dziś powszechnie wykorzystywane w kilku sytuacjach::
    • Jako uniwersalne rowery na co dzień – pozwalają zarówno szybko przemieszczać się w warunkach miejskich, jak i odbywać wymagające treningi daleko od ruchliwych dróg.
    • Jako rowery wyprawowe – możliwość szybkiego przemieszczania się w zróżnicowanym terenie (oczywiście z wyłączeniem ekstremalnych nawierzchni, o czym już pisaliśmy), wygodna geometria, a także wiele punktów montażowych w ramie pozwalających na montaż bagażników i sakw sprzyjają uprawianiu turystyki rowerowej.
    • Jako rowery treningowe na okres zimowy – jeszcze kilkanaście lat temu kolarzom szosowym w okresie mrozów, śniegu i lodu do dyspozycji pozostawał trenażer, rower przełajowy lub MTB. Dziś mogą skorzystać z szerokiej oferty graveli i w ten sposób urozmaicać trening.

MTB – komfortowa jazda w trudniejszym terenie

Lekkie rowery MTB również sprawdzą się doskonale w powyższych zastosowaniach, jednak pozwolą kolarzowi przemierzać szlaki i trasy o zdecydowanie większej trudności. Sprawdzą się więc, co oczywiste, w górach, gdzie błoto, kamienie, liczne progi czy zalegający na wysokościach powyżej linii drzew śnieg są codziennością.

Pozwolą też przemierzać tereny nizinne, z uwzględnieniem szczególnie trudnych pojazdów i zjazdów, eksplorować najbliższą okolicę i wdrapywać się na okoliczne wzniesienia – wszystko to przy znacznie mniejszym wysiłku, niż wymagałoby użycie gravela.

Po przeczytaniu powyższego każdy powinien już wiedzieć, co wybrać: gravel czy MTB. Jak już obiecaliśmy, nasz krótki poradnik uzupełnią propozycję ciekawych konstrukcji – zarówno z rodziny graveli, jak i rowerów MTB.

Gravel i MTB – 4 polecane modele

Rower Cube 680110 Nuroad Pro FE

Zestawienie otwiera gravel – i to nie byle jaki. Przedstawiany rower to jeden z najbardziej uniwersalnych jednośladów z barankiem. Lekka aluminiowa rama z widelcem z włókna węglowego dyktuje niską wagę całej konstrukcji. Za napęd odpowiadają tutaj przerzutki Shimano GRX z dwudziestoma dostępnymi przełożeniami (2×10). Rower wyposażono w niezbędne akcesoria, takie jak dobrej jakości oświetlenie czy błotniki – w sam raz na niekorzystne warunki pogodowe.

Rower Cube 680105 Nuroad Pro

Nuroad Pro to kolejny gravel – lekka maszyna do zadań specjalnych. Posiadając tylko ten jeden rower, możesz dojechać do pracy, wybrać się na bikepackingową wyprawę w dowolne miejsce na świecie, a w wolnej chwili ścigać ze znajomymi po leśnych ścieżkach. Producent zastosował tutaj połączenie napędu Shimano GRX z Simano Tiagra, co okazało się świetną hybrydą. I w tym przypadku mamy do czynienia z aluminiową ramą i widelcem z włókna węglowego.

Rower Cube 604100 Acid

To doskonały hardtail MTB, czyli rower z amortyzowanym widelcem. Sprawdzi się w najtrudniejszym terenie. Pozwoli Ci odbyć zarówno długie górskie wyprawy, jak i dynamiczne treningi w pobliskim lesie. Napęd Sram Eagle 1×12, lekka aluminiowa rama i niezawodne hydrauliczne hamulce to jego największe atuty.

Rower Cube 616310 Reaction C:62 Race

Na koniec polecamy zapoznanie się ze świetnym modelem wyścigowym MTB. To bardzo lekki (10,3 kg!) rower górski o doskonałych komponentach. Sprawdzi się jako rower na maratony górskie i wymagające treningi. Dopracowana geometria, amortyzowany widelec Fox Performance 32 Step-Cast i hydrauliczne hamulce dają pełną kontrolę nad rowerem.

Nie zapominaj o najważniejszym

Skoro już wiesz, czy wybrać gravel, czy MTB, pamiętaj też o tym, że najważniejsze jest bezpieczeństwo. Dobrej jakości kask i okulary rowerowe to podstawa wyposażenia – szczególnie wtedy, gdy pod uwagę bierzesz jazdę w zróżnicowanym terenie. Pamiętaj również o oświetleniu, którego warto używać przez całą dobę, a nie tylko po zmroku.